Egerton MS 677

This early fifteenth-century Middle Dutch prayer-book was owned by the canonesses regular of St Maria, Notre-Dame ter Rosen geplant in Jericho near Brussels: The main scribe of the manuscript, according to Patricia Stoop, also copied part of the prayer-book now Brussels, Koninklijke Bibliotheek, MS II 293 (See Stoop, Schrijven in commissie (2013), p. 119). Quire 1 (ff. 1-8) is a later addition, and may have been largely written by the canoness regular Maria van Locqueghien (d. 1597) (her ownership inscription, note on f. 1r). The prayer-book's contents reflect Jericho's devotion to the Virgin Mary, the convent's patron saint, but also the devotional and mystical writings that its library's owned: mystical writings by Jan van Ruusbroec (b. 1293, d. 1381), biblical commentaries and a manuscript dedicated to St Katherine of Alexandria (Stoop, Schrijven in commissie (2013), pp. 150-53). This prayer-book includes Jan van Ruusbroec's Vanden kerstenen gelove (About Christian Faith), a commentary on the Song of Songs and a large section of exempla, miracles and prayers for St Katherine of Alexandria. Another interesting aspect is the prayer-book's citation of the Classical author Seneca: other manuscripts written by the canonesses regular indicate that the convent had access to and frequently cited from the writings of Classical authors (see Stoop, Schrijven in commissie (2013), pp. 252-57).

Contents:

ff. 1r-5v: A litany to the Virgin Mary revealed to a certain Arnoldus, ‘[introduction:] Hier beghint devote letanien ter eeren der zaligher moeder ons heeren welke die werdeghe maghet maria selve gheopenbaert heeft eenen haren devoten dienaer ghenoemt Aernoldus segghende soe wie dat se alle dagge leest oft sondrlynghe des saterdaechs die sal groote verdinte vercrighen ende die ghebenedyde moeder sal hem sonder [twife] twifel sonderlinghe vetroesten voer syn doot ende in die vren van synder doot sal sy ons by staen [prayer:] Here ontfermt dy onser Christe ontfermt dy onser Here ontfermt dy onser [etc.]’.

ff. 5v-7r: A prayer to St Barbara, ‘[rubric:] Hier beghint den deinst der glorioser maghet sinte berbelen welcke men beghinen sal op sinte clemens dach tot op onser liever vrowen dach concepcie ende dat es den lesten dach daer men lesen sal [prayer:] Gloriose bruyt Christi barbara daer dat lijden dat [g]dy leet doen u dijn vader soe vredelyc metten hare slepte af den berch neder ende sloeg u in eenen k [sic] donckeren kerkere ende daer na weder voer den rechter brachte soe biddic u oetmoedelijc [etc.]’.

f. 7v: A prayer to the Virgin Mary, ‘[W]est ghegruet O suete maget maria spieghel der heiligher drivuldicheit Alle onse hope ende zalicheit O minlicke coninghine Roede rose der minnen [etc.]’

f. 8r: A prayer to the Virgin Mary, ‘[O] suete moeder der ontferherticheit maria doer u oetmoedicheit daer ghi god ende mensche in ontfinct doer .u. u [sic] Reyne puerheit daer ghi ihesum in ghebaerdet doer u minne daer ghi hem alle sijn leeven lanck in diendet ende alle synen aerbeyt ende lijden mede ghevoeldet Ontfermt u mijns [etc.]’.

f. 8r: A teaching about reading, ‘Lest datstu die ghene die achter sprekende tale met blijder herten ende aensiechte aenhoores du gheves hem [---] voedsel ter mesdaet hordijse met droeve aeghesiechte du selens hem leeren niet gheren spreken dat men gheeleert heeft niet gheeren hooren’.

f. 8v: A teaching attributed to Seneca, ‘Seneca: Die lieden spreken qualic van dij en dat doens zij: seet hij: die niet wel spreken connen [etc.]’.

f. 8v: A teaching attributed to John Chrysostom, ‘Crisostimus: hebstu met ghepeyse yemant ghequetst oft verbolghen du seltene vertroosten met ghepeyse [etc.]’.

ff. 9r-11r: A rosary for the Virgin Mary, ‘[rubric:] Hier beghint een croene des loofs der salegher maghet . Marien. [rubric:] dicwile haer devotelijc offerende haer devote vrienden meest in haren feesten [prayer:] Ghewerdeghe mi di te loven O gheheylichde maghet metter ghebenedider vrucht dijns lichaems ons heren Jhesus Die welcke in goeden dinghen mijn begheerte vervult [etc.]’ [ff. 9r-37r is a Middle Dutch translation of Jacobus van Gruitrode, Coronula laudis Mariae].

ff. 11r-13r: A prayer to the Virgin Mary’s head, ‘[rubric:] Tot haren hoefde [prayer:] Ghebenedijt si dijn reverende ende weerdeghe hoeft Dalder scoenste ende alder suetste boven allen wiven . dat welcke blinckende es vanden gulden vlechten dijns haers ende dat welcke ghecroent es met eenen cranse van xij. [sten] sterren [etc.]’ [for an edition of another copy of the prayers to the Virgin Mary’s body parts on ff. 11r-37r, see Kathryn M. Rudy, Rubrics (2017), pp. 242-46].

ff. 13r-14r: A prayer to the Virgin Mary’s ears, ‘[rubric:] Tot haren ghebenediden oeren [prayer:] Ghebenedijt moeten sijn dijn alder heylichste oeren . Metten welcken du dicke ghehoert hebt ende ontfanghen die alder suetste woirden des ghebenediden Jhesus [etc.]’.

ff. 14r-15v: A prayer to the Virgin Mary’s eyes, ‘[rubric:] Tot haren oeghen [prayer:] Ghebenedijt moeten werden dijn alder claersten oeghen Metten welcken du die alder blinckenste scoenheyt Ihesum alsoe vele claerlijker aensaecht als du in glorien sijnder bescouwinghen boven alle creaturen weerder ende bequamer waert [etc.]’.

ff. 15v-16r: A prayer to the Virgin Mary’s cheeks, ‘[rubric:] Tot haren wanghen [prayer:] Ghebenedijt moeten sijn . O alder scoenste maghet dijn roesverweghe ende blosende wanghen Die welcke du dicwile ende vele bi die graciose wanghen des sueten Jhesu ghebuecht ende ghedruct hevest [etc.]’.

ff. 16r-16v: A prayer to the Virgin Mary’s nose, ‘[rubric:] Tot haren nase [prayer:] Ghebenedijt si oec O gloriose vrouwe dijn maeghdelijke nase . Ende die welriekende gate dijns nasen . Met welker du verdient heves te rieken den suten ghenueghelijken roke der godlijker bloemen Jhesu’.

ff. 16v-17v: A prayer to the Virgin Mary’s lips, ‘[rubric:] Tot haren lippen [prayer:] Ghebenedijt soe moeten sijn dijn alder mijnlijcste lippen . die welcke du dicwile ghevoeghest hebest metten godlijken mondeken Jhesu . in cussen Ende daer van weder ghecust te werden [etc.]’.

ff. 17v-18r: A prayer to the Virgin Mary’s teeth, ‘[rubric:] Tot haren meghdelijken tanden [prayer:] Ghebenedijt moeten sijn dijn heyleghe tanden alder reynst ende alder tamelijcst van sneeuachtegher wittheit metten welcken du den sone gods. dat cleyne Jhesusken alsoe dicke bereydelijc sijn voetsel mede gheknuwet hebt [etc.]’.

ff. 18r-19r: A prayer to the Virgin Mary’s mouth, ‘[rubric:] Tot haren sueten monde [prayer:] Ghebenedijt si dijn heylich honichvloyende mont Welcken vervult es met alte welriekende sueticheit . ende scoenten [etc.]’.

ff. 19r-20v: A prayer to the Virgin Mary’s throat, ‘[rubric:] Tot harer kelen [prayer:] Ghebenedijt sij dijn alder suetste kele O . Maria . die doch boven allen wiven ghebenedijt best. Die welcke in zacharias huys des propheten al overstort vander godlijker teghenwoirdicheit dijns soens groete dinghen ghevoelende . groete dinghen siende . ende groete dinghen hoerende . ende du ierst dichtes ende songhst dat vermerdeste liedeken met groeter vrouden dijns herten segghende [Psalm] Mijn ziele maect groet den herten [etc.]’.

ff. 20v-22r: A prayer to the Virgin Mary’s neck, ‘[rubric:] Tot haren sueten halse [prayer:] Ghebenedijt si over suete maghet Maria dinen witten ende alder scoensten hals . Aen den welcken du dat loen onser salicheit den alder suetsten Jhesu dicke ontfanghen heves . als hi di aen den hals met vriendelijken omhelsen omvinck [etc.]’.

ff. 22r-22v: A prayer to the Virgin Mary’s shoulders, ‘[rubric:] Tot haren scouderen [prayer:] Ghebenedijt moeten sijn O Maria dijn alder ghematichste scouderen ende edelste rugghe Dien du alsoe dicke om te dienen den coninc der coninghen gods . ende dinen sueten sone dienstelijc gheboecht hebst [etc.]’.

f. 22v: A prayer to the Virgin Mary’s arms, ‘[rubric:] Tot haren aermen [prayer:] Ghebenedijt moeten sijn . O alder suetste Maria dijn alder ghebenedijtste aermen Met welcken du dat suete ghebendeide kint . Jhesus . ghedraghen ende suetlijc gheheht heves [etc.]’.

ff. 22v-23r: A prayer to the Virgin Mary’s hands, ‘[rubric:] Ghebenedijt moeten sijn dijn meghdelijke handen Metten welcken du alder reverencilijcst ende vierichlijcste den here Jhesu mghdelijcheyt ende dijnre caritaten eenichs gheborens kints [hand] hanteerdes [etc.]’.

ff. 23r-24r: A prayer to the Virgin Mary’s breasts, ‘[rubric:] Tot haren borsten [prayer:] Ghebendijt moet sijn dijn alder suverste borst. Op die welcke du dat weerdeghe hoefdeken Jhesus gheleghet hebst [etc.]’.

ff. 24r-25v: A prayer to the Virgin Mary, presented as the continuation of the previous prayers after a moment of rest, ‘[rubric:] Dit es dat ierste deel. Hier machmen rusten. Ende op anderen tiden hem oefenen in dat ander deel. Hier na volghende [prayer:] O dijn lof O alder salichste onder alle die dochteren des hemelschen iherusalems . Ghebenedide Maria es recht als welriekende specien oft cruden Die welcke soe men se [o] meer ontwee wrivet . Ende soe men se meer metten ghestelijken sinnen ons verstant [subst] subtilijker verscheyt . Alsoe men daer suetlijker smaec in vint [etc.]’.

ff. 25v-27r: A prayer to the Virgin Mary’s breasts, ‘[rubric:] Tot haren meghdelijken borsten [prayer:] Ghebenedijt moeten sijn dijn maeghdelijke borsten Die altemale vruchtbaer sijn . Metten welcken du den ghenen overmids wien oec die voghelkens niet en honghert . met dinen meghdelijken melcke alsoe ghenoeghelijc ghespijst hebst . Ende daer om soe verblijde der [o] alder heylichste dochter ende alder gracieoste voester [etc.]’.

ff. 27r-30r: A prayer to the Virgin Mary’s heart, ‘[rubric:] Tot haren goedertierene sueten herte [prayer:] Ghebenedijt sij dijn alder reynste herte Overmids welcken du tot dinen alder suetsten sone onse here Jhesum voer onsaleghe sundaeren als voir dijn verduemelijke gheslechte van sinen kinsche daghen toter galghen des crucen stedelijc ghecruyst . Alsoe moederlijken compassie ghadt heves ende medelijden [etc.]’.

ff. 30r-31r: A prayer to the Virgin Mary’s body, ‘[rubric:] Tot haren lichame [prayer:] Ghebenedijt sij dijn maeghdelijke lichame die troen des warachteghen salamons van yvorien Inden welcken du den ghenen neghen maenden droeght ende onthouden hebst . dien alle dinghen selve onthout [etc.]’.

ff. 31v-32r: A prayer to the Virgin Mary’s organs, ‘[rubric:] Tot haren suveren inghedoempten [prayer:] Ghebenedijt moet sijn dijn alder sueverste inghedoempte Die welcke die heyleghe gheest boven in commende ende die cracht des alder oversten die beschinende Du ontfanghen heves den here der moghentheit den welcken alle creaturen niet en connen begripen [etc.]’

ff. 32r-32v: A prayer to the Virgin Mary’s legs, ‘[rubric:] Tot haren beenen Maria [prayer:] Ghebenedijt moeten \sijn/ Maria dijn alder heylichste beene vanden welcken du den ghenen die op den hemel sittet dicke eenen stoel ende eenen alder ghenaemsten throen ghemaect heves Wes blide daer om ende vrolijc onghelijc . O alder suetste maghet [etc.]’.

f. 33r: A prayer to the Virgin Mary’s knees, ‘[rubric:] Tot haren knyen [prayer:] Ghebendijt moeten sijn dijn alder edelste knyen Die welcke du aenbedende ende dienende den sone des eeweghen vaders onsen heer Jhesum Christum . alsoe dicke gheboecht heves [etc.].

ff. 33r-34r: A prayer to the Virgin Mary’s feet, ‘[rubric:] Tot haren voeten [prayer:] Ghebenedijt moeten sijn dijn alder scoenste voeten op welcke du alsoe dicke bi onsen heer Jhesum Christum dinen sone alder dienstelijcst ghestaen hebs ende ghedragen ghetrouwelijc op der eerden ende hem leydende in egipten ende weder daer wt brachts . Ende na dat ghebodt der wet soe leydestu ende offeres hem ter feesten in iherusalem [etc.]’.

ff. 34-35v: A prayer to the Virgin Mary’s physical matter, ‘[rubric:] Tot haren substancien [prayer:] Ghebenedijt sijn O weerdeghe maghet alle die substancien dijns maeghedlijkens lichaems vanden naghelen dijnre voeten toten oversten dijns hoefs altemale vruchtbaer inder gracien [etc.]’.

ff. 35v-36r: A prayer to the Virgin Mary’s soul, ‘[rubric:] Tot harer zielen [prayer:] Ghebenedijt moet sijn O Maria dijn alder blinckenste ziele die welcke behalven die gheestelijke moederlijke sorchfuldicheit ende der minnen overvloedicheit den stervenden O Maria mede stervende metten sweerde der bitterder droefheit doirslaghen es [etc.]’.

ff. 36r-37r: A presentation of the previous prayers to the Virgin Mary, ‘[rubric:] Een presenteringhe [prayer:] Eya coninghinne der hemelen ende keyserinne der coninghinnen ontfaet doch dese cleyne gave ghenueghelijc die ic dijn aerme vrindinne die offere ende gheve Want met desen cleyne ghaefkene ende met dese cleynen werken der grueten ende der benedijeren soe love ic ende glorificere ic di O alder glorioeste maghet [etc.]’.

ff. 37r-41v: A litany for the Virgin Mary, ‘[rubric:] Dit sijn die letanien vander hoegher glorioser coninghinnen der weerder moeder gods marien [prayer:] Heere ontferme die onser Christe ontferme di onser Heere ontferme di onser Christus hoert ons God vader vanden hemel een glorioes scepper der ioncfvrouwen marien ontfeme di onser [etc.]’; ends with a prayer to the Virgin Mary addressing the death of her son.

ff. 41v-43r: A Middle Dutch translation of the Te deum for the Virgin Mary, ‘[rubric:] Dit es den Te deum van onser liever sueter vrouwen der moeder gods ghebenedijt [prayer:] Dy moeder gods loven wi Dy vrouwe belyen wi Die tempel des eeweghen vader eert al eertherijke Die slaepcamere des soens gods verwondert dat hemelsche hof Die sacristie hevet in reverentien alle gheesten [etc.]’.

f. 43r: Salutation for the Virgin Mary, ‘[rubric:] Dit es een presenteeringhe [prayer:] God gruete u goedertierene maghet maria die een cierheit sijt alder maeghden wat ye tonghe van uwen prisen ghespreken conste of penne ghescriven mochte oft herte ghedincken Al dat te gader ghescreven ende ghehoept Ende in een bondelken van fyoletten ghebonden ende ghehondertfuldicht ende sonder ghetal ghemenichfuldicht met eender ynnegher herten Met guldender scoentheit Met honichvloeyenden smake Ende met roke van dierbaren welriekenden cruden offer ic u te loven ende te glorificeren u heyleghe maghet nu ende inder eewicheyt A.M.E.N.’.

f. 43v: A prayer to Christ in verse, ‘In ihesus name nemt contfoert als u / beyeghent eenich wort daer [beroert] / af beroert woert uwen moet / dinct toch op ihesus verdraghen soet / als mene sloech soe menich fout / ende hoe hij sterf aent crucen hout / Tes dbequaemste sijnre minen / dat ment leert om hem verwinen / pijnt te lijden verduldichlijck / hets naest den wech tot hemelrijck’.

ff. 44r-76v: A Middle Dutch translation of Pseudo-Augustine of Hippo, Manuale (37 chapters), ‘[rubric:] Hier begynt sinte Augustinus des hoegen doctoers Vermaninghe oft manuael . Die voirsprake [prayer:] Quoniam in medio laqueorum positi sumus facile a celesti desiderio refrigessimus. Want wi gheset sijn in die middeweert van stricken daer bi verconden wi lichtelijc vander hemelscher begherten [etc.]’.

ff. 77r-77v: An exemplum about a contemplation of Augustine of Hippo, ‘[rubric:] Van eender sueter ender corter contemplacien die eens op eenen tijt hadde onse lieve vader augustinus [text:] Op eender tijt doen die eersammeghe [sic] vader ende werdeghe leerare Sint Augustijn alleene met gode was in godlijker bescouwighen. In welcken dat hi wonderlijc voer ander heyleghen die verborghen dinghen gods plach te ondervinden . Quam een stemme haestelijc vanden hemelen tot hem [etc.]’.

ff. 77v-78r: An exemplum about the fate of the souls of the faithful, ‘[rubric:] Hoe blidelijc si van hier sceyden die Cristum in eenen doeghdelijken leven navolgen [text:] Een rechtverdich mensche begherde [te] te siene een gheloeveghe goede ziele sceyden vanden lichame . Ende na der verhinghenessen gods quam hi tot eender steden daer een goed mensche lach op sijn versceyden . Ende hy sach sijn ziele gaen wt sinen lichaeme als [a] een gulden duve [etc.]’.

ff. 78r-79r : An exposition about the sinfulness of dancing, ‘[rubric:] Hoe quaet dat es te dansen ende ander lieden daer toe te trecken [text:] In den danse doet men vele groeter sonden Inden iersten brect men tghebodt gods inden danse die op heyleghe daghe gheschien . want god ghebiet dat men die heyleghe daghe sal vieren van sonden . ende van wtwindeghen werken Ende si doen wtwindeghe werken ende sonden [etc.]; followed by an exemplum about a woman who danced on holy days, ‘[rubric:] Exempel [text:] Men leest een vervaerlijc exempel van eene onscamelen stoute wive die alle die heyleghe daghe te dansen plach op te houden [etc.]’.

ff. 79r-79v: An exemplum about an incompetent confessor, ‘[rubric:] Hoe anxtelijc het es dat een mensche willens eenen quader biechter kiest [text:] Het was een machtich lants here die vander ghenaden gods berou creech van sinen sonden. Ende badt eenen ynneghen ende eenen gheestelijken priester met groeter nersticheyt dat hi sijn biecht vader woude wesen [etc.]’.

ff. 79v-80v: An exposition about gluttony, ‘[rubric:] Hoe quaet het es overvloedichlijc te eten ende te drincken [text:] Sinte pauwels seet . Die droncken drincken en selen dat rijke gods niet besitten . Ende die dat niet en besit die sal sonder twifel die helle besitten [etc.]; followed by an exemplum about the fate of the soul of a knight at Cologne who indulgenced in wine, ‘[rubric:] Exempel [text:] Hier af leest men een vervaerlijc exempel. Inden ghestichte van colene was een ridder gheheeten [Rude] Rudingerud . dese gaf hem zere tot wijn te drincken [etc.]’.

ff. 80v-81v: An exposition contrasting the love for mankind with the love for God, ‘[rubric:] Merct een onderscheet van tweerande minne [text:] Minne ic eenen mensche . hi en bekint niet hoe vrient dat ic hem ben van herten Minne ic gode hi bekint naerder die gront mijns herten dan ic sleve doe [etc.]’

ff. 81v-83r: A poem on the need to prepare for a good Christian death, beginning: ‘O mensche peyst datstu moet sterven / Ende daer toe selstu menichwerven / Doer oeghen hebben dijn groete sunden / Hoe swaerlic si di hebben ghebonden / Daer du mede lieve vrient / Die doncker helle hebst verdient / [etc.]’.

ff. 83r-83v: A poem on the devil’s tricks attributed to Petrus Alphonsi, ‘Petrus Alfuncius doet ons bekant / Ghi en selt met uwen viant / Niet ghesellen daer hijt versint / Op dat ghi ander gheselcap vint [etc.]’.

ff. 83v-84r: A commentary on the Song of Songs attributed to Origin, ‘Origenes seet op dat woirt dat ghescreven staet [op] in cantica. trahe me post te . ende seet . Ic werde ghesocht . ende scule. Ic werde ghevonden ende bedroeve . Ic werde ghetoghen. ende ic weder trecke [etc.]’.

ff. 85r-85v: A miracle, St Katherine of Alexandria intercedes for the soul of a deceased man, ‘[rubric:] Een mirakel hoe dat die heyleghe maghet Katherina inder uren der doot voert tbonnesse gods te hulpen comt die haer dienen [text:] Men leest dat was een man die gloriose maghet Sinte katherinen devotelijc hadde ghedient in sinen levene . Welcken devoten dienst deser salegher bruyt Christi sere ontfanckelijc was als men hier na hoeren sal [etc.]’.

ff. 86v-87v: A miracle, St Katherine of Alexandria’s statue turns itself towards devotees, excerpted from Caesarius of Heisterbach, Dialogus Miraculorum, ‘[rubric:] Noch een scoen mirakel hoe dat beelde van deser heylegher ende glorioser maghet sinte katherinen hem keerde toten ghenen diet aenbeedden [prayer:] Men leest in cesarius dat te eender tijt was een ridders vrouwe die alydis gheheeten was ende die ghetwuwet [sic] was eenen ridder gheheeten wiricus van gusene met haerer camerieren ghinc ter kerken daer eenen outaer in stont vander heylegher maghet linthildis boven welcken outaer te eender vercieringhen was gheset een beelde van houte ghesneden vander glorioser maertelerssen sinte katherinen [etc.]’.

ff. 87v-88r: A miracle, St Katherine of Alexandria’s relic exudes oil, excerpted from Caesarius of Heisterbach, Dialogus Miraculorum, ‘[rubric:] Noch een scoen mirakel hoe dat wten ghebeynte der weerdegher glorioser ende reynder maghet sinte katherinen es gheproeft olye te vloeyenne. Exempel. [text:] Noch leest men inden boeck van cesario dat hi bescrijft hoe dat hem een abdt hynricus ghenaemt. die was van scymenu welc eerbareghe abdt hadde vander heylegher maghet sinte katherinen een cleyn relijquie van eenen cleynen beenkene [etc.]’.

ff. 88r-90r: A miracle, St Katherine of Alexandria revives the drowned son of the king of England, ‘[rubric:] Een scoen mirakel hoe dat die gloriose maghet sinte katherine des conincs sone van ynghelant verwecte vander doot die verdronken was . Exempel [text:] Men leest dat was een scolier te cantelberghen yn ynghelant . die der reyder [sic] maghet sinte Katherinen devotelijc te dienen plach . op dat sij hem vercrighen woude van gode dat hi eenen goeden voirtgang hebben mochte in dueghden . ende in seden . ende in consten ter eeren Ende ten profite sijns even kerstens [etc.]’.

ff. 90r-91v: An exemplum, St Katherine of Alexandria protects the possesions of a devotee, ‘ [rubric:] Van eenen prochiaen die dese gloriose maghet sunderlinghe te eeren plach . ende hoe dat dese selve maghet sijn goet behuedde dat niet ghestolen en wert [text:] Men leest dat was een prochiaen . die alsoe groeten minne ende devocie hadde tot Sinte katherinen der heylegher maghet . Dat hi iaerlijx op haren dach plach groete feeste te houden haer ter eeren . ende dat hi opten selven dach costelijke maeltijt plach \doen/ te ghereyden ende vele priesteren te noeden die hem ten selven daghe te hulpen plaghen den dienst feestelijc te doene in haerer kerken [etc.]’.

ff. 91r-92v: An exemplum, St Katherine helps a merchant who devoutly venerates her, ‘[rubric:] Een scoen exempel van eenen coepman . die ter eeren ende weerdicheyt vander sueter maghet sinte katherinen alle sijn commescapen pijnde te doene met warechtegheden woirden. Exempel. [text:] Het was op eenen tijt een coepman die sinte katherinen hadde in groeter weerden . ende haer devotelijc plach te dienenne Alsoe dat hi iaerlijx van ghewoenten plach wat af te laetene om die minne van haer van eeneghen dinghen daer hi toe gheneycht was . als deen iaer van wine te drinckene dander iaer vanvleesch te dervene eens die weke . ende oec vroech op te stane . oft almoesen te gheven . ende te vasten . oft ghebeden in sekeren ghetale te lesene [etc.]’.

ff. 92v-93v: An exemplum, St Katherine of Alexandria converts an immoral judge, ‘[rubric:] Van eenen quaden rechtere die sinte Katherine bi wonderlijker miraculen bekeerde tot sijnder salicheyt ende toten dienste gods [text:] Het was een quaet rechtere die dicwile ongherechtechlijc plach te ordeelene die menschen . Maer hi plach alle Jare die vigilie van sinte Katherinen te vastenne ende haer feeste eerlijc te vieren [etc.]’.

ff. 93v-94v: An exemplum, St Katherine of Alexandria helps a merchant after being robbed from his possessions, ‘[rubric] Van eenen man die beroeft was van roevers . ende die sinten Katherinen minlijc verloste. Een exempel. [text:] Het was een coepman die sunderlinghe devocie hadde tot sinten Katherinen. ende dit was een lake snydere. die hem plach te ghenerene met laken te coepene ende te vercoepene . Soe ghevielt op eenen tijt dat dese coep man daer hi ter merct soude varen met sijnen lakene ghemaecte onder die mordenaers oft roevers die hem alle sijn laken namen [etc.]’.

ff. 94v-95v: A miracle, St Katherine of Alexandria converts a sinful canon, ‘[rubric:] Een schoen suverlijc ende een merckelijk mirakel van eenen roekeloesen canonck die welcke bekeerde van sinen sundeghen levene [text:] Het was een canonck die vele beneficien hadde vander heylegher kerken maer hi was van eenen quaden levene. Dese canonck plach sinte katerinen gheerne te eerene . want hi [d] hadse in groeter weerden [etc.]’.

ff. 95v-97r: A miracle, St Katherine of Alexandria converts a sinful woman, ‘[rubric:] een mirakel hoe dat een ledich wijf bekeert wert. die .xx. iaer in sunden ghedoelt hadde ende hoe dat si bider groeter verdienten vander glorioser maghet sinte katherinen op stont vander doot [text:] Men leest van een en ledeghen wive die meer dan .xx. iaer lanc haer sundelijc leven in onreynicheyden hadde gehanteert . ende die niet anders doeghdelijx en plach te doene dan datse iaerlijx van ghewoenten ter eeren van sinte katherinen op haer avent plach te vastene . ende datse dan ter kerken plach te gaene met groeten rouwe van haren sonden [etc.]’.

ff. 97r-100v: A miracle, St Katherine of Alexandria revives the wife of a devotee, ‘[rubric:] Een scoen mirakel van eens groets heeren sone die onwetende ocsuyn [?] was dat sijn vrouwe haer selven doode . Ende hoe hem sinte katherina vriendelijc daer af vertroeste . ende sijn vrouwe vander doot verwecte [text:] Men leest dat was een yonghlinc van groeten gheboerten eens princen sone die na die doot van sinen ouders eersamlijc leefde . ende groete minne ende weerdicheit hadde tot sinte katherinen . die hi oec daghelijx j met devocien place te dienen . want biden castele daer hi in woende . stont een capelle ghesticht in die eer van sinte katherinen [etc.]’.

ff. 100v-102r: A miracle, St Katherine of Alexandria’s statue accepts a ring offered to her by a cleric, ‘[rubric:] Hoe dat sinte katherina ontfinc een vingherlijn van eenen clerck diet voir haer beelde haer biedende was te eender ondertrouwinghen . alsoe men noch siet [text:] Te parijs steet een kerke ghesticht ter eeren ende inden name van sinte katherinen . Ende daer soe ghevielt op eenen tijt . want sinte katherina heet ghemeynlijc deser kerken patroenesse . Soe dat vele yonghe clercken te parijs [te parijs] ter scolen ligghende . pleghen om die minne vaer haer dicwile die selve kerke te visenteerne te dier meyninghen . dat sinte katherine woude bidden datse een reyn leven behouden mochten [etc.]’.

ff. 102r-107v: A miracle, St Katherine of Alexandria saves the daughter of the Emperor of Constantinople, ‘[rubric:] Hier beghint een scoen mirakel van des keysers constantinobelen dochter . Exempel [text:] Het was een coninc in cecilien . die des keysers dochter van constantinobilen hadde ghetrout . dese vrouwe was zeere suver van levene . soe dat die viant benydde haer suverheit . Ende sant den coninc harren man quade suspicie teghen haer in . ende versierde quade verkeerde droeme van haer [etc.]’.

ff. 107r-109v: A miracle, St Katherine of Alexandria converts a sinful devotee, ‘[rubric:] Een scoen mirakel van eenen rijken yonghelinc. Exempel [text] Het was een yonghelinc die beroeft was van sinen ouders . die hem groet rijcdom ghelaten hadden. dese stelde hem toten dienste der glorioser maghet sinte katherinen . Soe dat hi een ghewonte maecte haer daghelijx eender ande devoet ghebeth te lesene sunderlinghe in die weerdeghe feeste van haerer passien [etc.]’.

ff. 109v-111r: An exemplum about a king’s daughter who wanted to dedicate her life to Christ, ‘[rubric:] Exemplum Een scoen exempel van eens conincs dochter [text:] Het was eens conincs dochter die Jhesum marien sone herde lieflijc minde . Ende wert ghetoghen vanden oversueten here ihesus tot dier ghenaden dat si liet haers vader hof ende sijn conincrijke ende alle die werelt . ende ghinc al heymelijc wech in aermoeden . op dat si haren gheminden here ihesum lijflijc mocht ghebruken [etc.].’

ff. 111r-112r: A prayer to St Katherine of Alexandria, ‘[rubric:] Dit es een schoen ghebeth van sinte Katherinen [prayer:] God gruet u doirschinende lampte der werelt vol van gracien ende alder doechden gloriose martelersse katherina . berrende voer den troen der heylegher drievuldicheit lichtende inden [sic] der eewegher godheyt [etc.]’.

ff. 112r-112v: A prayer to St Katherine of Alexandria, ‘[rubric:] Een ghebeth vander glorioser weerdegher maghet ende martelerssen sinte Katherine [prayer:] Ghegruet sijstu alder edelste maghet end gloriose maertelrsse Katherina wtvercoren dochter gods ende gheminde bruyt ons heren ihesu Christi O alder liefste maghet Katherina wilt u goedertieren oeghen tot mi keeren ende ontfaet mij aerm ghebeth [etc.]’.

ff. 112v-113r: A prayer to St Katherine of Alexandria, ‘[rubric:] Een ghebeth vander sueter maghet ende maertelerssen sinte Katherinen [prayer:] Mijn vrouwe Heyleghe Katherina . ghebenedide maghet ons heeren Ic vlie met alder begherten mijns herten tot uwer ontfermherticheit [etc.]’.

ff. 113r-114v: A prayer to St Katherine of Alexandria, ‘[rubric:] Noch vander sueter maghet sinte Katherinen [prayer:] Heyleghe maghet sinte Katherina Ende gloriose maertelersse . vol van ontfermherticheyden . vol van goedertierenheyden ende ghenaden Ic biddu en verswaret niet mijn aerm ghebeth . maer ontfanghet mij goedertierelijc tot u comende [etc.]’.

ff. 114v-115: Five salutations to St Katherine of Alexandria, ‘[rubric:] Dit sijn .v. scoen gruete vander hoegher glorioser maghet sinte Katherine. [prayer:] Sijt ghegruet edele maghet ende maertelersse Katherina . wtvercoren dochter gods . Edele bloeme des prieels gods. ghelesen wten herden steen der heydenscap . Weerdeghe bruyt ons heeren Ihesu Christi [etc.]’.

ff. 115v-116v: A prayer to St Katherine of Alexandria, ‘[rubric:] Vander selver sueter maghet [prayer:] O saleghe maghet Katherina weerdeghe bruyt des hemelschen conincs . Die inden tormenten dijnre passien een stemme der gheloffenessen ende troest . verdiendet te hoerene vanden hemele. Waert dat eenich sondare vloe tot troeste dijnre hulpen. oft bevanghen ware met allinden. dinen name aenriepe . rechtevoert ontfaen soude hulpe [etc.]’

ff. 117r-118r: A prayer to St Katherine of Alexandria, ‘[rubric:] Vander heylegher maghet sinte Katherinen. [prayer:] O maghet eewegher ghedinckenessen KAtherina . wie ondertrout heeft die coninc der glorien . Sone der hoegher maghet der ghebenedider Ionckvrouwen Marien . ende bruyt der heylegher kerken [etc.]’.

ff. 118r-118v: Prayers on the seven joys of St Katherine of Alexandria, ‘[rubric:] Dit sijn .vij. blijscapen vander sueter maghet sinten Katherinen. [prayer:] Verblijt u suete ende gloriose marghet ende maertelersse Katherina . des conincs costis dochter bloeyende onder maxencio [etc.]’

ff. 118v-119r: A prayer to St Katherine of Alexandria, ‘[rubric:] Noch vander weerdegher selver maghet [prayer:] God gruete u bruyt gods . blinckende margarite vroude des paradijs . alder scoenste maghet ende maertelersse Katherina [etc.]’.

ff. 119r-120r: A sequence of Paternosters and prayers for St Katherine of Alexandria, ‘[rubric:] Dit ghebeth salmen lesen .xv. daghe lanc als men der heylegher maghet sinte Katherinen messe beghint inder wisen als hier na ghescreven ende gheteekent steet [prayer:] God gruetu wtermate scoene maghet Katherina . claerder dan alle die sterren . wies aensichte ende scoenheit die heere beghert heeft Bidt dinen sceppere voir die ghene die di aenroepen ende oetmoedelijc biddende sijn [etc.].

ff. 120r-121v: Five Salutations to St Katherine of Alexandria, ‘[rubric:] Hic sequuntur quinque salutacionis beate Katherine [prayer:] Ave gemma die preciosa margarita fulgida sponsa Christi gloriosa viola paradysi virgo dei Katherina prudens mitissima [etc.]; followed by a Collect.

ff. 121v-122v: Prayers concerning the ten joys of St Katherine of Alexandria, ‘[rubric:] Hic sequuntur .x. gaudia beate Katherine. [prayer:] Gaude virgo Katherina quam reficit lux divina ter quaternis noctibus [etc.]’; followed by a Collect.

ff. 122v-123r: Salutations to St Katherine of Alexandria, ‘[rubric:] Hic sequuntur octo salutacionis beate Katherine virginis et martiris [prayer:] Ave virgo Katherina . Euge virgo turturina . Vale martir et regina Salve stella matutina [etc.]’.

ff. 123r-123v: A prayer to St Katherine of Alexandria, ‘[rubric:] Met deser navolgender grueten mach men der glorioser maghet Katherinen sinte een croene oft eenen hoet van devoten ghebede maken ghelijc dat men onser liever vrouwen doet croene oft hoet . met ave maria . Ende dese gruete salmen lesen voir een croene .lxxij. werf. Ende voer eenen hoet .l. werf . ende op elc .x. eenen pater noster ende eenen ave maria [prayer:] Ave virgo sancta Katherina . Ave pia et regina . Ave rosa sine spina [etc.]’.

f. 123v: A Middle Dutch translation of the (previous) Latin prayer to St Katherine of Alexandria, ‘[rubric:] Dit es die selve gruet in dietsche . ende die wilt die machse in dietsche lesen. Pater noster . Ave maria. [prayer:] God gruetu heyleghe maghet Katherina . God gruete u suete moeder ende coninghinne . God gruete u rose sonder doren [etc.]’.

ff. 123v-124r: A prayer to St Katherine of Alexandria, ‘[rubric:] Item dit es noch een scoen gruete vander reynder maghet sinte Katherinen . die welcke men oec lesen soude inder selver manieren als hier voer ghescreven staet op die ander gruete . Pater noster Ave maria. [prayer:] God gruet u scoene rose bloeme Katherina . edele welriekende balseme boven alle cruyden . dierbaer carbunckel steen . edele peerle . gloriose margarite . blinckende inden hemel [etc.]’.

ff. 124r-125r: A prayer to St Katherine of Alexandria, ‘[rubric:] Soe wie dit navolghende ghebet leest .xij. daghe . ende soe meneghen pater noster ende ave maria met gheboechden knyen te eenen herdinckene der vredes doots ende der passien der edelder maghet ende mertelerssen sinte Katherinen . die sal verlost werden sonder vertreck ende haestelijc van allen tribulacien des lichaems ende der zielen [prayer:] O bequame ende edole bruyt gods zeer heyleghe maghet Katherina . Ic vermare u ende aenroepe u bi dijnre vieregher minen ende heeter caritaten [etc.]’.

ff. 126r-172v: The Song of Songs with glosses, attributed to Solomon, ‘[rubric:] Dit es der minnen boec metter gloesen die die wijse Salomon maecte Osculetur me osculo oris sui [text:] Die sin van desen boeke es hoe \dat/ die saleghe ziele die es als bruyt . Endie die hemelsche brudegoem Jhesus Christus die gheven hen onderlinghe te bekinnen haer begherten [etc.]’.

ff. 172r-202v: A Middle Dutch translation of Henricus de Hassia, Speculum animae seu soliloquim, ‘[rubric:] Hier beghint die spieghel der zielen meester Heynric van hassia Ende Ierst hoe die ziele oerspronc heeft vander woestinen des nyets. I. capitulum [text:] O mijn ziele ic bekinne datstu coringhechtich best . ondersuedeken die dinghen die buten sijn . Ende datstu eenpaerlijc aensiest vanden veynsteren dijnre woeninghen alle dinghen die omtrinc di sijn . Maer di selven selden bescoust [etc.]’.

ff. 203r-209v: Jan van Ruusboec, Vanden kerstenen gelove (About Christian Faith), imperfect, ‘[rubric:] Die goede prioer van groenendale ruysbroeck. [text:] Des menschen volmaecte salicheyt leghet daer aen dat hi na desen corten ellinde verheven worden met ziele ende met live in die glorie gods . ende gode claerlijc bekinnen minnen ende bsitten mach in een eewich ghebruken [etc.]’.

ff. 210r-210v: An exemplum about the fate of a deceased youthful sinner, ‘[rubric:] een gruwelijc exempel van eenen yonghelinc [text:] Het was een yonghelinc die wilt was [vol] ende onghestadich ende vol onreynicheyden alder sonden . Hi versmaede die gheboden gods . ende der heylegher kerken . hi en plach noch te biechten noch dat heyleghe sacrament te ontfanghen [etc.]’.

ff. 210v-211v: An exemplum about the fate of a deceased steward in Utrecht who pledged allegiance to the devil in life, excerpt from Caesarius of Heisterbach, Dialogus Miraculorum, ‘[rubric:] Noch een gruwelijc exempel [text:] Cesarius die eersammeghe vader seyt dat een biscop te vtricht hadde eenen ryentmeester die ierstwerf lovelijc ende wel leefde . ende daer na keerde hi hem van gode ende [seyde] hi plac te segghene . Die gode dienen dat sijn onsaleghe maer die den duvel dienen die sijn salich [etc.]’.

[f. 84v is blank].

Decoration:

1 miniature in colours:

f. 173r: lower margin, a roundel decorated as a flower with white petals and green sepals containing, at its centre, the image of a man/woman in a field [perhaps representing a mirror image of the soul, the subject of the text opening on the page].

2 large decorated initials in gold and colours:

f. 9r: features an initial in gold filled with decoration in white against a blue background; in a purple frame from which develops a full border with foliate and floral decoration in colours.

f. 44r: initial in gold with decoration in white against a red background in a blue frame from which develops a partial (one-sided) border with foliate and floral decoration in colours.

Numerous large and small initials in red, some with decoration, throughout the manuscript.